Karakovan/Petek bal,

Balmumu yenir mi/Yenilebilen balmumu mu?

Arkadaşlar Bal satışına başladığım günden bu güne en çok karşılaştığım sorulardan birisi balmumu ile ilgili.

Arıcılığa başladığım ilk yıllarda bu konu ile ilgili bir kaç paylaşımda bulundum. Anlattığıma inanan, güvenen arkadaşlarım oldu. Ancak aramıza yeni yeni arkadaşlar katıldıkça, sorular tekrar gündeme gelmeye başladı. Aslında bu soruların temel nedeni, bilgi eksikliğimiz. Ünü ülke çapına yayılmış bir kanser uzmanı profesörümüz bile, televizyonlara çıkıp,"karakovan süzmesi tüketiniz" diye konuşabiliyor. Eh, bir profesör bile böyle konuştuğu zaman, vatandaşın karakovan bal istemesinin nedenini anlamak zor değil.

O zaman balmumunun baldaki yeri ve öneminden söz etmemiz gerek. Allah'ın bize şifa kaynağı olarak verdiği balın toplanma, depolanma, saklama yeri petektir. Kovan içi hizmetleri gören genç arılar çıkardıkları balmumu salgısıyla petekleri örerler. Ancak bu petek örmenin arılara ve dolayısıyla bize bir maliyeti var. Bilimsel yayınlara göre, arıların bir kilo balmumu üretebilmesi için 10-15 kilo arasında bal tüketmesi gerekiyor. Yani bir karakovan çıtasında 70 gram balmumu varsa, bu en az 700 gram bal tüketilerek üretiliyor.

Şimdi başka bir soru soralım. 700 gram bal mı değerli, 70 gram balmumu mu? Soruyu, şifa açısından soralım: 70 gram balmumu mu daha yararlı, şifalı, 700 gram bal mı daha yararlı, şifalı? Hepimizin evinde internet var, bilgisayar var. Balın yararları, polenin yararları, propolisin yararları, arı zehirinin yararları diye bir sorgulama yapalım. Sonra bir de "Balmumunun yararları" diye bir sorgulama daha yapalım. Karakovan diye yere-göğe sığdıramadığımız baldaki balmumunun yararlarına ilişkin bulacağınız sonuçlara şaşıracaksınız.

Konuya bir de arıların ve arıcıların dünyasından bakalım. Arıların barındırıldığı standart kovanlar 10 çıtalıktır. İlk katına kuluçkalık, üstüne ilave edilen katlara ballık adı verilir. Erken ilkbaharda ve sonbaharda arılar kışa hazırlanırken sadece kuluçkalık dediğimiz ilk kat bulunur. Arıya ek besleme ve bakım işleri, yapılırsa ilaçlama işlemleri sadece kuluçkalık katında yapılır. Bölgelere göre değişse bile, Nisan, Mayıs aylarında arılara kat verilmeye başlanır ve bu dönemde besleme, bakım ve ilaçlama işlemleri yapılmaz. Bal hasadına kadar artık arılar doğayla baş başadır. (Tabii biz ideal olandan söz ediyoruz. Bu dönemde herhangi bir besleme yapılmaz, yapılmamalı). Bu ballıklara hazır petek de verseniz, karakovan için boş çıta da verseniz, arı, doğadan toplayıp getirdiği nektarı petek gözlerine doldurur. Tabii boş çıtayı verdiğiniz zaman önce (bal tüketerek) petek örer sonra doldurma işlemine geçer. Temel petek takılı çıtayı ise hemen kabartarak nektarı petek gözlerine doldurur. Özetlersek, arı karakovan peteğine de, hazır peteğe de aynı nektarı, aynı balı basar. Yani karakovan balından alacağınız şifa da, petekli baldan alacağınız şifa da aynıdır. O zaman ekstra para ödemenize gerek var mı? (Haa bu arada arıcı glikoz şurubu, invert şekerle arıya bal ürettiriyorsa, petek baldan da, karakovan balından da alacağınız zarar aynıdır ve bu konuda en iyi gösterge bal analizidir. Ancak analizi yapılan bal ile size gelen balın aynı olup olmadığı konusu ise güvene dayalı bir konudur)

Bütün bu bilgileri verdikten sonra Balmumundan peteğe foto romanına göz atalım.

1/ Aşırı ölçüre kararıp daralan ve kullanımdışı kalan petekler eritilip içindeki balmumu ayrıştırılır.

2/ Külçe haline getirilen balmumu, petek üreticilerine verilir ve belirli bir ücret karşılığında temel petek haline getirtilir. Resimde görülen temel petek külçe halindeki balmumunun, eritilip petek gözlerine uygun şekilde preslenmesiyle elde edildiği için tüketilmesinde bir sakınca yoktur. Ancak arının ürettiğinden biraz daha kalın olduğu için dişe daha fazla gelir. (Petek balı, karakovan balı şeklinde tüketmek istiyorum derseniz yapacağınız işlem basit. Size kutularda gönderdiğim petek balı, ortasındaki sert yerinden kaşıkla sıyırarak yiyebilirsiniz. Bir yüzü bitince, kutudaki peteği ters çevirip arka yüzünü de aynı şekilde tüketebilirsiniz.)

3/ Nisan-Mayıs aylarında bal akımı başladığında arılara ballık (kat) verilirken temel petekli çıtalar ile boş çıtalar birlikte verilir. Arılar bir yandan temel petekli çıtalara bal basarken, boş petekleri de örmeye çalışırlar. (Yukarıda anlattığım nedenler dolayısıyla, özel olarak karakovan siparişi almadan, karakovan balı üretmiyorum.)