Soru ve cevaplarla Bal

Hakiki bal nasıl anlaşılır?

Petek bal almak, hakiki bal almak değildir. Hakiki balı, sahtesinden ayırmak, uzmanlar için bile son derece zordur. Hele kendisini “sahte balın profesörü” olarak adlandıran kimselerin bulunduğu bir ülkede hakiki balı, sahtesinden ayırmak neredeyse imkansızdır. Türkiye’de ciddi anlamda bal analizi yapabilecek birkaç laboratuar vardır. Ya bu laboratuarlara başvuracak ya da bal aldığınız kişiye veya firmaya güveneceksiniz.

Süzme bal mı? Yoksa Petek bal mı?

Öncelikle belirtmek gerek; Balı petekle almak, o balın hakiki olduğu anlamına gelmez… Aynı şekilde, süzme balın da hakiki bal olduğu anlamına gelmeyeceğini bilmek gerek. Balmumunun kilosunun 15 YTL’ye satıldığı ortamda kilosu 7-8 YTL’ye petek bal alıyorsanız bu işte bir sakatlık olduğunu kabul etmek lazım. (Aynen kıymanın kilosunun 10-14 YTL olduğu ortamda 8-9 YTL’ye sucuk alırken şüphelenmeniz gerektiği gibi),

Balın petekli ya da süzme olarak tüketilmesi damak zevkine bağlıdır. Ancak çocuğunuz küçükse, mısır gevreği ya da yulaf ezmesi ile bal yedirmek istiyorsanız, süzme balı tercih edersiniz..

Küçük çocuklara (bebeklere) bal yedirilir mi?

Bal içerdiği vitamin ve enerji değerleriyle, yetişkinler için olduğu kadar, çocuklar için de çok yararlı bir gıdadır. İçerdiği vitamin, mineral, enzim ve amino asitler, çocukların bedensel gelişimine önemli katkı sağlar, enerji ihtiyaçlarını karşılar ve vücudun hastalıklara karşı direncini arttırır. Ancak uzmanlar bir yaşından küçük çocuklara bal yedirilmesini tavsiye etmemektedirler. Yani bal çocuklar için çok yararlı ama bir yaşından sonra…..

Niçin bal?

Bal, kişinin beslenme ve enerji ihtiyacını büyük ölçüde karşılar. 100 Gram balda yaklaşık 325 kalori vardır. Ancak, balın diğer şekerli ürünlerden ayrılan temel özelliği; vitaminler, enzimler, mineraller, amino asitler ve vücut için hayati değere sahip pek çok elementi içinde barındırmasıdır.

Bal, hem besin değeri, hem insan sağlığına katkıları bakımından, doğal gıdaların en önde gelenidir.

Bu arada bal, antioksidan ve antibakteriyel özelliği ile vücudun direncini güçlendirir, sağlığı korumaya yardımcı olur.

Kimler bal yemeli?

Bebekler hariç herkes… Vitamin, besin ve enerji değeri itibariyle bal, çocuk, yetişkin ve yaşlı herkesin alması gereken besin baldır. Bal, içeriğindeki vitamin, mineral, enzim ve amino asitlerle çocukların bedensel gelişimine önemli katkı sağlar, yaşlıların vücut direncini arttırır. Ancak uzmanlar bir yaşından küçük çocuklara bal yedirilmemesini önermektedirler.

Balda zararlı madde olur mu?

Normalde olmaz. Bal doğal bir biçimde üretildiğinde, binlerce çiçekten özenle seçilerek üretilir ve dolayısıyla balın doğasında zararlı madde bulunmaz. Ancak balın üretildiği bölgede zararlı kimyasalların kullanılması halinde, balda da standartların üzerinde zararlı kimyasallar bulunabilir. Bu nedenle aldığınız balın üretildiği bölgenin bilinmesi önemlidir.

Bal kristalleşir mi?

Evet! Halk arasında, “Bal aldım, şekerlendi! Bu da sahteymiş!” tarzında şikayetleri çok duyarız.. İnanılanın aksine gerçek bal da kristalize olur (şekerlenir). Arıların bal özünü aldığı çiçekler, balın rengini belirlediği gibi, şekerlenme sürelerini de etkiler. Örneğin, ay çiçeği tarlalarından alınan balın rengi beyazdır ve çok çabuk kristalleşir.

"Bal standardı" bölümünde verilen 2000/39 sayılı "Bal Tebliği"nde kristalize bal "kristalizasyon metotlarının herhangi birine tabi tutularak veya balın kristalleşmesi için herhangi bir işleme tabi tutulmaksızın tamamen veya kısmen şekerleşmiş, krema ve fondan kıvamdaki bal" şeklinde tanımlanmıştır.

Görüldüğü gibi balın şekerlenmesi bozulma olmayıp balın elde edildiği bitkisel kaynağa göre oluşabilen doğal bir olaydır. Ancak tüketicilerin çoğu kristalize olan balı bilgisizlik sonucu hileli bal olarak düşünürler. Bu yanılgı, ülkemizde özellikle süzme bal pazarlamasında sıkıntılara yol açmaktadır. Gerçek olan, pek çok doğal ve kaliteli balın çok çabuk hatta süzme aşamasından hemen sonra bile şekerlenmeye başlayabileceğidir.

Batı ülkelerinde kristalize olmuş hatta özel yöntemlerle kristalleştirilip krem haline getirilmiş ballar zevkle tüketilirken ülkemizde bu tür ballara şüphe ile bakılması büyük bir yanılgı olup doğal ve kaliteli bala yapılabilecek en büyük haksızlıktır.

Şekerlenmiş balı nasıl tüketelim?

Kristalleşen (şekerlenen) ballar tüketilebilir. Çünkü besin değerini kaybetmez. Yaklaşık 45 derece kadar ısıtılmış su dolu kabın içine balı kavanozuyla oturtarak (benmari usulü) bekletirseniz bu bal çözülür ve besin değerini yitirmeden kullanılmış olur. Ancak yüksek ısıda balın besin değerini yitirmesine neden olabilirsiniz….

En iyisi şekerlenmiş balı bu haliyle tüketmektir. Şekerlenmiş bal bu haliyle besin değerinden hiçbir şey kaybetmez. Yalnızca görüntü itibariyle itici olduğu için tüketici bu balı tüketmeyi tercih etmez.

Şekerlenmiş bal süte, yoğurda karıştırılarak tüketilebilir.

Tahin ile karıştırılarak çok özel bir lezzet elde edilebilir. Ballı tahin kesinlikle lezzet olarak pekmezden daha iyi bir sonuç verir.

Bal kreması Yurtdışında tüketiciler balın şekerlenmesinin doğal bir olay olduğunu bildikleri için, bu balı tüketmenin farklı yöntemlerini bulmuşlardır. Bu yöntemlerden birisi de BAL KREMASI dır.

Pratik olarak evde bal kreması yapmak çok kolay bir işlemdir.Yapılması gereken tek şey şekerlenmiş balı derin bir kaba koyarak, yüksek hızda yaklaşık 10 dakika kadar mikserle çırpmaktır. (Ben denedim, harika oluyor.)Eğer bal mikserle çırpılmayacak kadar katı ise, oda sıcaklığında birkaç gün bekletilebilir. Ya da ılık su içine bırakılarak yumuşaması beklenir. Şekerlenmiş balı yerken rahatsızlık veren granüller bu çırpma neticesinde yok olur ve krema kıvamına gelen bal kahvaltıda afiyetle tüketilir. Bu işlem balın iyice şekerlenmesi beklenmeden yapılırsa daha iyi sonuç verir.